[ Drzewo ] · Standardowy · Linearny+ Literatura Popularna

[PrZeMeK Z.]

Literatura jako zjawisko związane z odbiorcą masowym istniała od zawsze. Im bliżej początków swojego istnienia, tym silniej związana była z "ludem" właśnie: najstarsze zachowane teksty polskie to przecież teksty liturgiczne i religijne, śpiewane przez ogół wiernych. Z biegiem czasu pewne gatunki zyskały, oczywiście, większą renomę i uznawane były za lepsze, jednak to, jak często twórcy albo i całe epoki sięgały do kultury mas w poszukiwaniu motywów i treści wskazuje, jak żywe i silne były związki twórczości z szerokim jej odbiorem.

Tymczasem wciąż pokutuje narodzony gdzieś w początkach XX wieku podział na literaturę "lepszą" i "gorszą", przy czym gorsza jest zwykle synonimem słowa "popularna". Ów pogardliwy nieco brak zainteresowania dotyka nieraz en masse całych gatunków lub dziedzin literatury (np. fantastyki). Co ciekawe, wiarę w ten podział wykazują nieraz nawet osoby dobrze wykształcone. Literatura (i kultura) masowa jest bez wartości, z definicji ogłupia odbiorcę, schlebia najniższym gustom...

Na forum o Harrym Potterze temat ten powinien być chyba szczególnie aktualny. Skąd się bierze problem? Czy podział na literaturę lepszą bądź gorszą ma sens? A jeśli tak, to czy nie należałoby wytyczyć innej linii podziału? Bardzo jestem ciekaw.

[Katon]

Anglosasi mają pewne tradycje badania i doceniania literatury popularnej, John Granger wydał już o HP kilka książek i o ile większość wskazuje po prostu na chrześcijańskie aspekty całego cyklu, o tyle najnowsza bodajże wpisuje Rowling w ciąg angielskiej tradycji od Austen przez Dickensa, Chestertona aż do Lewisa, Tolkiena i dalej. No i z nieangielskich - do Dantego. W Polsce takie porównanie oburzałoby wielu ludzi, którzy odebraliby je jako sugestie, że porównuje się Rowling do Dantego, tak to właśnie działa.

Co do gatunkizmu - miałem na myśli dzielenie gatunków na 'wyższe' i 'niższe'. Podział na gatunki jest stary jak świat, ale ustawianie ich w pionowe struktury jest typowe dla elytarnego myślenia o literaturze.